Trzeci kwartał 2022 r. kończy dynamiczny okres nowej podaży obserwowany na polskim rynku biurowym w ostatnich latach. W okresie od stycznia do września 2022 r. deweloperzy dostarczyli 39 inwestycji, które powiększyły całkowite zasoby sektora o 560 100 mkw. do ponad 12,7 mln mkw. W analizowanym okresie zarejestrowano także dużą aktywność po stronie popytu. Na koniec III kw. 2022 r. wynajęto łącznie ponad milion mkw. w całej Polsce. Niemniej przed rynkiem biurowym podobnie jak przed innymi sektorami na rynku nieruchomości komercyjnych pozostaje wiele wyzwań związanych m.in. z rosnącymi kosztami za energię czy spodziewaną luką podażową oraz wzrostami stawek czynszów.

Opłata planistyczna naliczana w wysokości 30 proc. wzrostu wartości nieruchomości, nawet wtedy gdy nie dochodzi do jej sprzedaży, ostatecznie zniknęła z projektu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ministerstwo rezygnuje też z pomysłu, aby decyzje o warunkach zabudowy posiadały termin ważności. Czyżby był to efekt zmasowanej krytyki i szeregu uwag zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych?

W obliczu starzejącego się społeczeństwa sektor senior living w Polsce dynamicznie zyskuje na znaczeniu i wykazuje ogromny potencjał wzrostu. Profesjonalne miejsca pobytu dla osób starszych wciąż stanowią jednak niszę na rynku nieruchomości – prywatne placówki oferują zakwaterowanie jedynie dla nieco ponad 29,3 tys. seniorów. Eksperci Colliers w publikacji pt. "Senior Living w Polsce" przeanalizowali aktualny stan tego sektora oraz podzielili prognozami na temat jego rozwoju i rosnącego znaczenia w kontekście inwestycyjnym.

Sektor TSL przechodzi przez istotne zmiany, które odzwierciedlają ewolucję całej branży. Nowe regulacje oraz kierunki rozwoju, wprowadzone w 2023 roku, jeszcze mocniej uwydatniły dynamiczny charakter branży. Jakie wyzwania i szanse z perspektywy prawa przyniesie ze sobą rok 2024?

I kw. 2023 roku na rynku mieszkaniowym cechował powrót trendu wzrostowego cen transakcyjnych na rynku pierwotnym po kilku miesiącach stabilizacji oraz ożywienie akcji kredytowej w segmencie hipotek. Ożywienie sprzedaży w największym stopniu dotyczy rynku pierwotnego, który jest relatywnie częściej wybierany przez kupujących inwestycyjnie. W efekcie oferta rynku pierwotnego istotnie spadła.

W ciągu ostatnich 10 lat deweloperzy i inwestorzy indywidualni w Polsce oddali do użytku 1,8 mln mieszkań. Mimo to wciąż ich brakuje. Z danych Eurostatu wynika, że pod względem liczby pokoi przypadających na osobę mamy w Polsce niemal najgorszy wynik w Europie, wynoszący 1,2.

W ciągu ostatnich 10 lat deweloperzy i inwestorzy indywidualni w Polsce oddali do użytku 1,8 mln mieszkań. Mimo to wciąż ich brakuje. Z danych Eurostatu wynika, że pod względem liczby pokoi przypadających na osobę mamy w Polsce niemal najgorszy wynik w Europie, wynoszący 1,2. Średnia europejska wynosi 1,6. Żeby zmniejszyć dystans o połowę potrzebujemy w kraju dodatkowych ponad 2 mln mieszkań. Mimo że mamy 12 proc. pustostanów, jak wynika z Narodowego Spisu Powszechnego, w większości są to lokale, które nie pozwalają rozwiązać problemu.

Ponad 10 tysięcy złotych za metr mieszkania w Warszawie, Krakowie czy Gdańsku to już standard – sugerują dane NBP. W perspektywie ostatnich kilkunastu lat stawki w miastach wojewódzkich podwoiły się. Mimo tego w ujęciu realnym ceny nie są wcale rekordowo wysokie. Patrząc na rosnące ceny zapominamy często o tym, że w ostatnich latach pieniądze wyraźnie straciły na wartości, a wynagrodzenia mocno wzrosły.

W USA czy Europie Zachodniej projektów związanych z zamianą powierzchni biurowych na mieszkaniowe jest coraz więcej. W Polsce to nadal nieliczne, odosobnione przypadki. „Brak zachęt do przekształcania nierentownych biurowców w mieszkania i apartamenty skutecznie blokuje wiele inwestycji. Wolimy dziś wyburzać, zamiast przebudowywać – pytanie tylko, czy nas jako społeczeństwo na to stać” – mówi dr Jan Gąsiorowski, associate w warszawskim biurze Wolf Theiss.

Szacuje się, że do tej pory ok. 10-15% frankowiczów wystąpiło na drogę sądową. Widać też, że w pierwszej instancji klienci wygrywają sporo ponad 90% spraw. To stanowi zachętę do złożenia powództwa dla innych osób. Wprawdzie banki proponują ugody, ale – zdaniem dużej części ekspertów – wciąż nie są one zbyt korzystne. Do tego dla przyspieszenia postępowań należy wprowadzić pewne zmiany proceduralne i organizacyjne w sądach, na co wskazują prawnicy. I dodają, że w tym roku należy przede wszystkim spodziewać się dwucyfrowego r/r wzrostu liczby pozwów – nawet na 30% poziomie, bo okoliczności są wyjątkowo sprzyjające dla kredytobiorców. Do tego eksperci twierdzą, że banki reagując na ww. sytuację, mogą być w tym roku skłonniejsze do zawierania ugód.

Dwie dekady od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej były czasem dynamicznego rozwoju kraju i rynku nieruchomości komercyjnych, efektywnie wykorzystanym na profesjonalizację sektora. Nie stałoby się to bez udziału unijnych środków. Według danych Ministerstwa Finansów od 1 maja 2004 roku do końca 2023 roku Polska otrzymała łącznie 245,5 miliarda euro, co po odliczeniu składek członkowskich daje kwotę ponad 160 miliardów euro na rozwój i modernizację.

Ponad 236 mln zł wydali w Katowicach w ubiegłym roku uczestnicy wydarzeń biznesowych i spotkań konferencyjnych, których w ciągu całego roku było ponad 730 tysięcy. Kwota łączna wydatków uczestników wydarzeń biznesowych w 2023 r. jest wyższa niż przed pandemią COVID-19, kiedy to odnotowano rekordową liczbę osób biorących udział wydarzeniach na terenie Katowic (w 2019 r. było to ponad 1 mln osób, którzy zostawili w mieście ponad 209 mln zł).

Jak wygląda aktualna sytuacja na sześciu głównych rynkach mieszkaniowych w Polsce? Eksperci JLL, informują, że w I kwartale 2024 roku w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Trójmieście, Poznaniu i Łodzi deweloperzy sprzedali łącznie 11 tys. mieszkań. Na decyzje uczestników rynku wpływają obecnie informacje o kształcie nowego programu kredytów #naStart i przewidywania tego, jak zachowają się pozostałe grupy nabywców.

W I półroczu 2024 roku sądy zatwierdziły upadłość 10,8 tys. konsumentów – wynika z danych COIG. Krajowy Rejestr Długów wskazuje, że wierzyciele dłużników stracili 305,3 mln zł. Liczba bankructw jest wyższa niż w tym samym okresie minionego roku. Mimo to nastroje konsumenckie są coraz lepsze. Wzrosła skłonność do dokonywania ważnych zakupów, w tym dóbr trwałych, co widać zarówno w danych GUS jak i GfK – an NIQ Company.

Kolejna wielka, globalna firma otrzyma wsparcie od rządu polskiego na realizację swojej inwestycji w naszym kraju. Tym razem jest to japoński koncern Daikin, który w Ksawerowie pod Łodzią buduje wielką fabrykę pomp ciepła. Inwestycja realizowana jest w ramach Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Kolejna duża transakcja na rynku OZE w Polsce. Grupa inwestycyjna Neo Energy Group (NEG), posiadająca jedno z największych w Polsce portfolio zielonych inwestycji energetycznych, wzmacnia swoją pozycję na rynku OZE. Holding poprzez spółkę inwestycyjną pozyskał portfolio projektów rozwijanych w ramach Zgorzeleckiego Klastra Energii (ZKlaster) w województwie dolnośląskim. Transakcja dotyczy przejęcia 100 % udziałów w spółkach celowych (SPV), które rozwijają projekty OZE o łącznej mocy blisko 1,5 GW. Do organizacji NEG dołączy również zespół specjalistów odpowiedzialnych za sukcesy największych projektów z obszaru Zgorzelca, takich jak: Sulików 1, Sulików 2, Olszyna i Siekierczyn

Dobra wiadomość dla wszystkich miłośników sztuki, ale też mieszkańców i turystów. Muzeum Sztuki Nowoczesnej jest już prawie gotowe. Budynek przy placu Defilad autorstwa Thomasa Phifera będzie miejscem pełnym sztuki i spotkań, otwartym dla zwiedzających, spacerowiczów.

Jak prognozują eksperci międzynarodowej agencji doradczej Cushman & Wakefield w raporcie „Trends Radar. Rynek nieruchomości od stabilizacji do optymizmu”, popyt na wszystkich rynkach biurowych w Polsce w najbliższym czasie utrzyma się na poziomie zbliżonym do lat 2022-2023. Dodatkowo oczekiwana jest stopniowa stabilizacja oraz spadek powierzchni niewynajętej zarówno w Warszawie, jak i regionach.

Budowa trasy tramwajowej do Dworca Zachodniego wkracza w kolejny etap. Na początku lutego wykonawca wygrodzi część skrzyżowania ulic Grójeckiej, Bitwy Warszawskiej 1920 r. i Banacha. Rozpocznie się przebudowa podziemnych instalacji. Kierowcy pojadą inaczej, tramwaje na razie będą kursowały bez zmian.

Nasz kraj leży niemal w centrum Europy, na szlakach łączących zachód ze wschodem i północ z południem. Zdecydowana większość dróg szybkiego ruchu prowadzących do granic Polski ma połączenie z siecią drogową, o podobnych parametrach, u naszych sąsiadów.